FUZULİ HAYATI / FUZULİ WHO?

 

Mehmed bin Süleyman Fuzûlî (Fużūlī (فضولی)(d. 1483 Hilla - ö. 1556 Kerbela ya da Bağdat), Azeri-Türk divan şairidir. Asıl adı Mehmet bin Süleyman'dır. Türk Bayat boyundan  olduğu aktarılmaktadır. Türk şiirini önemli ölçüde etkilemiştir. Yedi Ulu Ozan'dan biri kabul edilir.

Azerbaycan Devlet Akademik Milli Dram Tiyatrosu nın önünde bulunan Fuzuli heykeli (1962, Bakü). Ünlü azeri heykeltraşlar Ömer Eldarov ve Tokay Memmedovun 1962 yılında birlikte yaptıkları plastik sanat eserlerindendir.

Yaşamı

Ailesi göçebe hayatı bırakıp günümüzdeki Irak bölgesine yerleşmiş olan Oğuzların Bayat boylarındandır. Fuzûlî; ne kadar kesin bilinmese de 1483 yılında Akkoyunlular zamanında şimdiki Irak'ta Kerbela veya Necef'de veya Kerkük iline bağlı Kale semtinde doğduğu tahmin edilir.

Fuzûlî iyi bir eğitim almak için ilk önce Hillah şehirinde müftü olan babasından, ve daha sonra Rahmetullah adındaki bir öğretmenden eğitim görmüştür. Daha sonraki öğrenimi hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte; eserlerinden İslamî bilimler ve dil alanında çok iyi bir eğitim aldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca Su Kasidesi'nin 2. beytinde; "Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem" "Ya muhît olmuş gözümden günbed-i devvâre su" diyerek astronomi bilgisinin de iyi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca hamse sahibidir.

Leyla ile Mecnun

Türkçe, Arapça ve Farsça divan şiirlerini yazmıştır. Eserlerinde kullandığı dil dönemindeki divan şairlerine göre daha sade, anlaşılır bir Türkçedir. Halk deyişlerinden bolca yararlanmıştır.

Bedensel zevklerden ziyade tasavvufî bir aşk, Ehl-i Beyt'e duyulan özlem, ayrılık acısı şiirlerinin konusunu teşkil etmiştir. Duygu ve düşüncelerini çok içten ve lirik bir şekilde ifade etmeyi kolayca başarmıştır. Bu açıdan bakıldığında Türk şiirinde karşılaştırılabileceği tek şair Yunus Emre'dir. "Leyla ve Mecnun" mesnevîsi aynı konuda yazılmış (Arapça ve Farsça dahil) en iyi mesnevîlerden biridir.

İran şiirinden Hâfız, Türk şiirinden ise Nesimî ve Nevai çizgisini en başarılı şekilde kemâle erdirmiştir. Kendisinden sonra gelen bütün divan şairlerini etkilemiştir. Onun, Kerbela'da 1556 yılında içinde yaygın olan salgın bir hastalık sonucunda, veba veya kolera'dan öldüğü tahmin edilir. Fazilet (erdem) kelimesinin kökü olan "FUZUL" kelimesinden türeyen -fazilet sahibi -erdemli manasında fuzuli mahlasını kullanmıştır.

Irak'ta yaşamıştır. Hayatı yoksulluk, bahtsızlık ve ilgisizlik içinde geçmiştir. Bu durum onu derinden etkilemiş ve bu yalnızlık duygusu sanatının ilham kaynağı olmuştur. Yaşadığı atmosferi şiirine yansıtmıştır. Kendisi çölde yaşamış; çöl kimsesizlik, hasret ve hüzün demektir. Fuzuli bu unsurları şiirinde yoğurmuştur.

Fuzuli şiirlerinde Tek Varlık görüşünü en fazla işleyen şairdir. Onda "Visal" (Allah'a kavuşma) isteği kuvvetlidir. Ama vuslat yoktur. Tasavvuf onda yaşı ve sanatı ilerledikçe koyulaşmıştır. Divan edebiyatında ilah-i aşkı en fazla işleyen şairdir. Bu durum ondaki ideal aşkı gösterir. Fuzuli derdi, ıstırabı seven bir kişidir. Nitekim şu beyiti bunu açıkça gösterir.

"Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kılma derman küm helaküm zehri dermanımdadır."

Fuzuli derin ve samimi bir aşk şairidir. Ölüm, toplum, yoksulluk, felsefe, tabiat temalarını hep bu aşk etrafında yazmıştır. Çağdaşlarına göre sade bir dili vardır. Arapça, Farsça ve Türkçe'yi çok iyi bilen şairin gücü; bu üç dilden aldığı kelimeleri kullanıp, bunlarla düşünmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu yönüyle Divan Edebiyatı'nın en büyük şairlerinden sayılmaktadır.

Seçkin eserleri

Türkçe , Arapça ve Farsça olmak üzere üç dilde de eser veren Fuzuli'nin eserlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

 ---------------------------------------------

Mehmed bin Suleiman Fuzûlî (Fuzul (فضولی) (b. 1483 Hilla - d. 1556 or Baghdad, Karbala), Azeri-Turkish divan poet. Whose real name is Suleiman bin. Turkish Bayat is transferred to the neck. Turkish poetry significantly affected. Ozan is considered one of the Seven Great.


Azerbaijan State Academic National Drama Theater in front of the statue of Fuzuli (1962, Baku). In 1962, the famous Azerbaijani sculptors Memmedovun Omar Eldarov and Tokay with their plastic works of art.
Life
Leaving the nomadic life of his family settled in present-day Iraq boylarındandır the Oguz Bayat. Fuzûlî; Akkoyunlus in 1483 is not known how accurately the present time in the province of Kirkuk, Iraq, Karbala and Najaf, the Castle district, the birthplace of, or is estimated.


Fuzûlî Hillah city of the first to get a good education from his father, the mufti, and then received training from a teacher named Rahmetullah. Although there is no precise information about the subsequent learning, works in the field of Islamic sciences, and language is understood that a good education. Also 2 Water Kasidesi'nin couplet: "Ab-day devvâr color bilmezem günbed-i" "What was the ambit of my eye günbed-i devvâre water," he revealed that a good knowledge of astronomy. Also hamse owner.




Layla and Majnun
Turkish, Arabic and Persian poems, wrote sofa. The language used in the works of poets of the period than the sofa simple, understandable Turkish. People have relied on lots of sayings.
Mystical rather than the physical pleasures of love, longing for the Ahl al-Bayt, the pain of separation has been the subject matter of the poems. Thoughts and feelings in a way to express a very sincere and lyrical easily managed. From this perspective, the only poet Yunus Emre Turkish poetry be compared. "Layla and Majnun" poem written on the same subject (including Arabic and Persian) is one of the best of the Masnavi.
Hafiz Persian poetry, Turkish poetry in the most successful way line Kemal put an Nesimî and Navoi. Divan poets influenced all who came after him. His, which are common in Karbala in 1556 as a result of an epidemic, plague or kolera'dan are estimated to have died. Virtue (virtue) is the root of the word "FUZUL" derives from the word-of-righteous virtue of the meaning of the pseudonym used superfluous.


Lived in Iraq. Life poverty, misfortune and lack of interest in the past. This situation affected him deeply, and this has been a source of inspiration for the art of loneliness. Current poetry reflected the atmosphere. He lived in the desert, desert, desolation, which means longing and sadness. Yoğurmuştur this poem superfluous elements.
Being a single view of the poems of the poet more than superfluous functioning. Onda "Visal" (meeting with God) desire is strong. But there is no vuslat. The age of ten, and the art of Sufi darker progresses. Divan-i love god more than a functioning literature poet. This shows the ideal love in him. Superfluous trouble, suffering, loving person. In fact, it clearly indicates the following couplet.
"Love the suffering Hosein little one hand pull ilacımdan Tabib Demystifying the cure poison dermanımdadır helaküm."
Superfluous deep and sincere love poet. Death, society, poverty, philosophy, nature themes written around that love always. There is a simple language compared to its contemporaries. Arabic, Persian and Turkish poet who knows very well the power of these three languages ​​by using the words, then the intention to have emerged. In this respect, the Court considered the greatest poets of literature.
Outstanding works
Turkish, Arabic and Persian, which works in three languages, including the works of Fuzuli listed as follows;